Każdy kto kiedykolwiek rozważał tuning elektroniczny silnika turbodiesel w swoim pojeździe na pewno zadawał sobie pytanie: zamontować box czy zainstalować nową mapę w komputerze silnika? Każde z tych rozwiązań ma swoje zalety i wady. W tym artykule postaramy się nieco przybliżyć to zagadnienie.
Nowoczesne silniki turbodiesel projektowane są z dużym zapasem wytrzymałości w zakresie obciążeń. Wynika to z faktu, iż korzystając z technologii producenci samochodów znaleźli sposób na zarabianie dodatkowych pieniędzy sprzedając ten sam samochód, z tym samym silnikiem ale w kilku wersjach mocy. W bardzo wielu przypadkach różnice sprowadzają się tylko i wyłącznie do oprogramowania silnika.
Skoro mowa o różnicach w oprogramowaniu (czyli najczęściej w ustawieniach ciśnienia paliwa lub czasu podawania paliwa) to znaczy, że stosunkowo łatwo jest to zmienić – wystarczy odczytać oryginalne oprogramowanie silnika (mapę), wprowadzić odpowiednie modyfikacje, i wgrać je ponownie do sterownika. Stąd wziął się chiptuning.
W tym miejscu należy wspomnieć jak oprogramowanie silnika wpływa na pracę silnika. Otóż nowoczesne silniki składają się z kilku podstawowych elementów: układu przetwarzającego (poprzez chemiczną reakcję spalania) energię zawartą w paliwie na ciśnienie gazów spalinowych a co za tym idzie ruch tłoków i obrotu wału korbowego, układu zasilania (czyli układu wykonującego polecenia oprogramowania) oraz układu sterującego pracą silnika czyli komputera (ECU) i zawartego w nim oprogramowania (mapy). W zależności od tego jak skonstruowana została mapa układ zasilania podaje określoną dawkę paliwa w określonych warunkach obciążenia, obrotów silnika, temperatury i ciśnienia powietrza oraz wielu innych czynników. W związku z tym na pracę silnika możemy wpływać poprzez zmianę oprogramowania silnika lub poprzez zmianę sposobu działania układów wykonawczych (podających paliwo). Stąd też chiptuning nazywany jest wewnętrznym tuningiem elektronicznym zaś box tuning zewnętrznym tuningiem elektronicznym.
Po pewnym czasie od wprowadzenia pierwszych modyfikacji w ramach chiptuningu okazało się, że duża ilość klientów, którzy chcieliby poprawić osiągi swoich aut, nie chce ingerować w oprogramowanie silnika w obawie o utratę gwarancji bądź awarię silnika zarządzanego według nowych ustawień. Z pomocą dla takich klientów przyszła firma DimSport opracowując pierwsze rozwiązania do zewnętrznego (bez jakiejkolwiek ingerencji w silnik), elektronicznego tuningu silników – moduły czy też boxy z serii Rapid.
Ceny dobrze i starannie wykonanego chiptuningu są na tym samym poziomie co ceny dobrego, zaawansowanego boxu. Ten wątek możemy zatem pominąć.
Spróbujmy zatem znaleźć zalety i wady tych dwóch rozwiązań.
Chiptuning zalety:
– możliwość precyzyjnego określenia zakresu zmian w pracy silnika
– możliwość dostosowania ustawień silnika do preferencji kierowcy
– możliwość maksymalnego zwiększenia mocy i momentu obrotowego
Chiptuning wady:
– ryzyko wgrania gotowej mapy, która nie jest przystosowana do danego silnika – dotyczy to szczególnie tanich ofert chiptuningu
– ryzyko ustawienia zbyt dużej mocy w stosunku do układu przeniesienia napędu co skutkuje częstymi awariami sprzęgieł i innych elementów – dotyczy to głównie tych tunerów, którzy nie mają doświadczenia
– ryzyko złej konfiguracji mapy skutkujące skokowym przyrostem mocy (bardzo niebezpieczne dla układu przeniesienia napędu), szarpaniem i nierówna pracą – nazywamy to „mapą kwadratową”
– brak możliwości odzyskania zainwestowanych pieniędzy przy sprzedaży samochodu
– brak możliwości modyfikacji najnowszych aut ze sterownikami EDC17 i MED17 bez ich rozpołowienia – sterowniki te posiadają zaawansowane zabezpieczenia przed chiptuningiem
– długi czas instalacji i strojenia mapy
– brak możliwości przełączenia silnika w fabryczny tryb pracy co może mieć znaczenie np. bodczas okresowego badania technicznego auta
Box tuning Rapid – zalety:
– instalacja w 15-30 minut
– brak ingerencji w oprogramowanie silnika
– bezpieczne nastawy fabryczne, które można bardzo szybko modyfikować za pomocą cyfrowej konsoli programowania
– możliwość zastosowania tego samego modułu w innym aucie co oznacza bezpieczeństwo inwestycji
– płynny przyrost mocy i momentu obrotowego
– zmiana parametrów układu zasilania tylko wtedy gdy jest to nizbędne
– brak ryzyka utraty gwarancji
– brak konieczności modyfikacji jakiegokolwiek elementu silnika (w tym ECU)
– możliwość włączenia lub wyłączenia boxa w dowolnym momencie
Box tuning wady:
– mniejszy zakres możliwych modyfikacji co ma znaczenie głównie dla sportowców
– kolejny element elektroniczny w komorze silnika
W Polsce zdecydowanie popularniejszy jest chiptuning. Dlaczego? Przyczyny są dwie: łatwo znaleźć dostawcę taniego ale niskiej jakości chiptuningu oraz chęć osiągnięcia jak najwyższych parametrów (często zbyt wysokich jak na możliwości układu przeniesienia napędu i samego silnika) bez względu na to czy są nam potrzebne czy nie. Dlatego też często chiptunerzy prowadzą także warsztaty mechaniczne – klient, który wymagał „wyciśnięcia” z silnika pełnej mocy często wraca ze spalonym lub zniszczonym sprzęgłem, ukręconymi półosiami lub innymi awariami, którym sam jest winien.
Każdy szanujący się chiptuner oferujące swoje usługi klientom stosuje się do dwóch podstawowych zasad – nie przedobrzyć oraz zaoferować bezpieczną i prawidłowo dobraną modyfikację. Z tego właśnie wynika cena dobrego chiptuningu – opracowanie dobrej mapy do konkretnego modelu silnika wymaga czasu.
W przypadku boxów Rapid sytuacja ma się zupełnie inaczej: testy ustawień modułu zostały przeprowadzone przez producenta więc zainstalowany box od razu oferuje przyrosty mocy i momentu obrotowego na poziomie 20-25% (a więc bezpiecznie). Nie ma także ryzyka „kwadratowej” pracy silnika gdyż elektronika modułu jest tak skonstruowana by do akcji wkraczać płynnie i tylko wtedy gdy jest to niezbędne. Jeśli jednak właściciel pojazdu żąda dalszej poprawy parametrów silnika można to osiągnąć poprzez łatwą zmianę od jednego do czterech parametrów pracy boxu – całość operacji zajmuje kilkanaście sekund.
Które z rozwiązań jest lepsze? Tu nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Każdy kto rozważa tuning swojego silnika ma swoją opinię na ten temat. Niniejszy artykuł ma na celu jedynie przybliżenie zagadnienia.